10 sự kiện khoa học và công nghệ nổi bật năm 2012

10 sự kiện nổi bật được gần 50 nhà báo chuyên viết về lĩnh vực KH và CN bình chọn theo 5 lĩnh vực: cơ chế chính sách; khoa học xã hội, nhân văn và tự nhiên; khoa học kỹ thuật và công nghệ; tôn vinh nhà khoa học; hợp tác quốc tế.

Ban hành Nghị quyết Trung ương 6 (khóa XI) về phát triển KH và CN
 
Ngày 01/11/2012, Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành Nghị quyết Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về phát triển KH và CN phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. 
 
Với quan điểm phát triển và ứng dụng KH và CN là quốc sách hàng đầu, là một trong những động lực quan trọng nhất để phát triển KT - XH và bảo vệ Tổ quốc; là một nội dung cần được ưu tiên tập trung đầu tư trước một bước trong hoạt động của các ngành, các cấp, Nghị quyết đã đưa ra những mục tiêu chính: đến năm 2020, KH và CN Việt Nam đạt trình độ phát triển của nhóm các nước dẫn đầu ASEAN. Đến năm 2020, thông qua yếu tố năng suất tổng hợp (TFP) hoạt động KH và CN đóng góp khoảng 35% tăng trưởng kinh tế. Xây dựng được một số sản phẩm quốc gia mang thương hiệu Việt Nam. Hình thành đồng bộ đội ngũ cán bộ KH và CN có trình độ cao, tâm huyết, trung thực, tận tụy…
 
Công bố Chiến lược phát triển KH và CN giai đoạn 2011-2020
 
Ngày 11/4/2012, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định Phê duyệt Chiến lược phát triển KH và CN giai đoạn 2011-2020. Chiến lược nêu rõ: trong giai đoạn nói trên ngành KH và CN cần tập trung thực hiện đồng bộ 3 nhiệm vụ chủ yếu: tiếp tục đổi mới cơ bản, toàn diện và đồng bộ tổ chức, cơ chế quản lý, cơ chế hoạt động KH và CN; tăng cường tiềm lực KH và CN quốc gia; đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng, gắn nhiệm vụ phát triển KH và CN với nhiệm vụ phát triển KT - XH ở các cấp, các ngành. 
 
Chiến lược đã vạch rõ những mục tiêu chính cần đạt được: tốc độ đổi mới công nghệ, thiết bị đạt 10 - 15%/năm giai đoạn 2011 - 2015 và hơn 20%/năm giai đoạn 2016 - 2020. Giá trị giao dịch của thị trường khoa học và công nghệ tăng trung bình 15 - 17%/năm. Số lượng công bố quốc tế từ các đề tài nghiên cứu sử dụng ngân sách nhà nước tăng trung bình 15 - 20%/năm. Phấn đấu tăng tổng đầu tư xã hội cho KH và CN đạt 1,5% GDP vào năm 2015 và hơn 2% GDP vào năm 2020... 
 
Tín ngưỡng thờ cúng Vua Hùng trở thành di văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại
 
Ngày 6/12/2012, tại kỳ họp lần thứ 7, Ủy ban Liên chính phủ Công ước 2003 về bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể đã chính thức công nhận Tín ngưỡng thờ cúng Vua Hùng ở Phú Thọ, Việt Nam là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Với quyết định của UNESCO, từ nay Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ đã trở thành tài sản văn hoá của nhân loại. 
 
Hơn 20 nhà khoa học của Viện Văn hóa nghệ thuật, Viện Hán nôm đã làm việc nghiêm túc và khẩn trương trong thời gian hơn 2 năm để hoàn thành bộ hồ sơ và gửi đi đúng thời hạn. Chất lượng của bộ hồ sơ là căn cứ quan trọng để UNESCO công nhận tín ngưỡng thờ cúng Vua Hùng là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
 
15 năm internet có mặt tại Việt Nam phát huy hiệu quả
 
Tính đến tháng 11/2012, sau 15 năm hiện diện và đưa vào khai thác, internet ở Việt Nam đã phát triển với những thành tựu to lớn. Việt Nam có tốc độ phát triển internet rất nhanh với nhiều loại hình dịch vụ truy cập internet đa dạng, được xếp hạng 18/20 quốc gia có số người dùng internet lớn nhất thế giới. Tính đến quý I/2012 con số này là 32,4 triệu người, chiếm tỷ lệ 34,1% dân số Việt Nam và bằng 1,4% dân số thế giới. Hiện nay, tất cả các tổ chức trong bộ máy nhà nước, đoàn thể, doanh nghiệp, trường học và nhiều gia đình, cá nhân đều kết nối khai thác tài nguyên thông tin trên internet để phục vụ cho hoạt động của mình.
 
KH và CN đóng vai trò quan trọng để Công trình thủy điện Sơn La về đích trước 3 năm
 
Ngày 23/12/2012, tại tỉnh Sơn La đã diễn ra lễ khánh thành Công trình thủy điện Sơn La, về đích trước 3 năm so với kế hoạch, làm lợi cho Nhà nước 30 nghìn tỷ đồng. 
 
Gần như tất cả các khâu quan trọng trên Công trình thủy điện Sơn La đều do hàng nghìn nhà KH và CN, công nhân lành nghề thực hiện. Mấu chốt của sự thành công nằm chính ở công nghệ thiết kế đập cùng hàng loạt sáng kiến KH và CN mới lần đầu tiên ứng dụng. Nổi bật nhất là công nghệ đập bê tông đầm lăn (RCC). Các hạng mục thiết bị cơ khí thủy công như cửa van, kết cấu thép trong bê-tông, đường ống áp lực, thiết bị cẩu, nâng hạ... trước đây phải nhập toàn bộ của nước ngoài thì nay nhiều công ty điện lực tự thiết kế và chế tạo. 
 
Ca ghép thành công tế bào gốc cho người bệnh ung thư máu
 
Ngày 9/11/2012, Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương cho biết đã thực hiện thành công ca ghép tế bào gốc đồng loại cho người bệnh Hoàng Thị Diệu Thuận bị ung thư máu. Đây không phải là ca ghép tế bào gốc đầu tiên tại Viện Huyết học truyền máu Trung ương, tuy nhiên, đây là ca bệnh đặc biệt phức tạp do người bệnh đã điều trị thời gian dài. Đến nay, người bệnh đã hoàn toàn lui bệnh và đang trong giai đoạn hồi phục sức khỏe. Ngày 9/11, Hoàng Thị Diệu Thuần được xuất viện và được hướng dẫn theo dõi. Như vậy, bước đầu ca ghép tế bào gốc này đã thành công. 
 
Công ty BUSADCO Bà Rịa - Vũng Tàu đoạt Giải thưởng chất lượng quốc tế châu Á-Thái Bình Dương
 
Công ty Thoát nước và Phát triển đô thị tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu (BUSADCO) đã đoạt giải Nhì (Best in Class Award) thuộc Giải thưởng Chất lượng Quốc tế Châu Á - Thái Bình Dương (IAPQA) - giải thưởng Xuất sắc Toàn cầu năm 2012. BUSADCO là doanh nghiệp duy nhất của Việt Nam đoạt giải trong lĩnh vực Dịch vụ lớn – loại hình Doanh nghiệp Dịch vụ và là mức giải thưởng cao nhất của Việt Nam năm 2012 trong khuôn khổ giải thưởng này. 
 
Thuốc Cedemex chứng minh hiệu quả trong hỗ trợ cắt cơn, cai nghiện ma túy
 
Cedemex là sản phẩm của đề tài khoa học cấp Nhà nước: “Nghiên cứu đánh giá tính an toàn và hiệu lực thuốc Cedemex giai đoạn hai và ba trong hỗ trợ cắt cơn nghiện ma tuý (nhóm Opiates)”, thuốc đã được Hội đồng Khoa học nhà nước nghiệm thu ngày  2/8/2003. Cedemex được Bộ Y tế cho phép ứng dụng tại cộng đồng thuộc 8 tỉnh và thành phố (Hà Nội, Hải Phòng, Hưng Yên, Hải Dương, TP Hồ Chí Minh, Long An, Đồng Nai và Tiền Giang). Năm 2010 Viện Nghiên cứu điều trị các bệnh hiểm nghèo đã phối hợp với UBND tỉnh Thái Nguyên, tổ chức ứng dụng thí điểm cho 50 người nghiện ma túy tại Trung tâm và theo dõi tại công đồng 24 tháng. Kết quả sau 30 tháng theo dõi tại cộng đồng số người không tái nghiện đạt 28%. 
 
Trao Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước về KH và CN

Ngày 18/02/2012, tại Hà Nội, Bộ KH và CN và Hội đồng Giải thưởng cấp Nhà nước đã tổ chức lễ trao Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước về KH và CN cho 32 công trình, cụm công trình thuộc 5 lĩnh vực: Khoa học xã hội và nhân văn, Khoa học tự nhiên, Khoa học kỹ thuật, Khoa học nông nghiệp, Khoa học Y Dược.

Ngày 01/9/2012, tại Hà Nội, Hội đồng cấp Nhà nước xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về KH và CN phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ KH và CN tổ chức lễ trao Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về KH và CN thuộc lĩnh vực quốc phòng - an ninh năm 2010 cho các tác giả của 4 công trình, cụm công trình khoa học, công nghệ thuộc lĩnh vực quốc phòng - an ninh. 32 nhà khoa học đại diện cho 75 nhà khoa học, 17 tập thể tác giả của 4 công trình, cụm công trình nhận giải.

Khởi công Trung tâm vũ trụ Việt Nam 
 
Ngày 19/9/2012, Trung tâm Vũ trụ Việt Nam chính thức được khởi công xây dựng tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, Hà Nội với tổng nguồn vốn 54,4 tỷ Yên, trong đó nguồn vồn ưu đãi ODA của Chính phủ Nhật Bản chiếm 46,5 tỷ yên. 
 
Đây là một trong những dự án lớn về KH và CN của Việt Nam trong 30 năm qua, không chỉ khởi đầu cho bước tiến mới trong lịch sử ngành công nghệ vũ trụ Việt Nam mà còn khởi đầu cho hợp tác chiến lược Việt Nam và Nhật Bản trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ. Trung tâm Vũ trụ Việt Nam dự kiến hoàn thành vào năm 2020 và sẽ là Trung tâm Vũ trụ hiện đại hàng đầu Đông Nam Á.